Πέμπτη 16 Σεπτεμβρίου 2010

0 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΛΩΝΙΑΣ-ΜΠΑΡΤΣΕΛΩΝΑ ...


Το παρόν άρθρο δεν φιλοδοξεί να σκιαγραφήσει την ιστορία της Ισπανίας και της Καταλωνίας, δεν επιχειρεί να διαφωτίσει τις σκοτεινές πλευρές του βασιλικο παρελθόντος της Ιβηρικής χερσονήσου. Η μοναδική επιθυμία του γράφοντος είναι να αναφερθεί σε κάποια βασικά γεγονότα-σταθμούς που διαμόρφωσαν την σύγχρονη ιστορία του έθνους που σήμερα αποκαλούμε Ισπανία. Οι ιστορικοί και οι κοινωνιολόγοι έχουν εκτεταμένα ασχοληθεί με το θέμα, εμείς απλά θα παραθέσουμε εκείνα τα ιστορικά και κοινωνικο-πολιτικά στοιχεία που κατά γενική ομολογία επέδρασαν στο να ορίζουμε όλοι οι Ευρωπαίοι σήμερα ως Ισπανία τον γεωγραφικό χώρο που εκτείνεται από τα Πυρηναία έως το Γιβραλτάρ την γλώσσα τους ισπανική και τους κατοίκους της χερσονήσου Ισπανούς.....Η μόνη και ταπεινή μας φιλοδοξία είναι να εστιάσουμε στην Καταλωνία και στον πολιτισμό της, στην ιστορία της κάτι που είναι άρρηκτα συνυφασμένο με την Μπαρτσελόνα, γιατί πάνω από όλα δεν πρόκειται για ένα αθλητικό σύλλογο -ακόμα και αν αυτός είναι ο μεγαλύτερος στον κόσμο-αλλά για μια παγκόσμια ουμανιστική ιδέα, ένα φωτεινό όραμα που εκπορεύεται από πανανθρώπινες αρχές:

Δημοκρατία-Ανεξαρτησία-Αλληλεγγύη-Ανθρωπισμός-Δικαιοσύνη. 

Σύντομη επισκόπηση της Ισπανικής ιστορίας μέχρι τον Ισπανικό εμφύλιο.

Η νεότερη ιστορία της Ισπανίας αρχίζει τον 8ο αιώνα με την κατάκτησή της από τους Άραβες και την κατάλυση του κράτους των Βησιγότθων. Η ιστορία της Ισπανίας για περίπου 7 αιώνες είναι μια αδιάλειπτη σταυροφορία για την ανακατάληψη(Reconquista) όλης της Ιβηρικής χερσονήσου από τους χριστιανούς. >>> Κλικ στο ''Διαβάστε περισσότερα''

Έτσι δημιουργήθηκαν μικρά φεουδαρχικά χριστιανικά κράτη που κατόρθωσαν να επιβιώσουν της αραβικής κατάκτησης στα βόρεια της χερσονήσου κοντά στα Πυρηναία. Από τον 11ο αιώνα αρχίζει η ένδοξη περίοδος της Reconquista με την κατάληψη του Τολέδο και σταδιακά του μεγαλύτερου τμήματος της Ανδαλουσίας.

Τον 13ο αιώνα το αραβικό κράτος περιορίζεται στο νότιο τμήμα της χερσονήσου γύρω από την Γρανάδα η οποία θα καταληφθεί τελευταία από τους σταυροφόρους στα 1492..

Κατά τον 14ο -15ο αιώνα έχουν δημιουργηθεί οι εξής αυτόνομες πολιτικές οντότητες: 1) το βασίλειο της Καστίλλης και της Λεόν που περιλαμβάνει τις περιοχές της Γαλικίας, Αστουρίας, Ανδαλουσίας 2) οι επαρχίες Άλαβα, Γκουιπουθκόα και το δεσποτάτο της Βισκάϊας που περιλαμβάνει την χώρα των Βάσκων 3) η Ναβάρα που γνώρισε ενώσεις άλλοτε με την Καστίλλη, την Αραγωνία ή την Γαλλία 4)τα κράτη της Κορώνας και της Αραγωνίας μια συνομοσπονδία μέσα στην οποία περιλαμβάνεται το βασίλειο της Αραγωνίας, το πριγκηπάτο της Καταλωνίας, και μετέπειτα τα βασίλεια της Μαγιόρκα και της Βαλένθια.

Τα βασικά συμπεράσματα αυτής της περιόδου είναι: α) ότι η συγκράτηση των χριστιανικών βασιλείων στα βόρεια της χερσονήσου και η κατοπινή αυτόνομη επέκτασή τους προς το νότο κατά την ανακατάληψη της χερσονήσου από τους χριστιανούς δημιούργησε τις ρίζες του διαχρονικού προβλήματος των αυτόνομων περιφερειών του μετέπειτα Ισπανικού κράτους. β) η Καστίλλη υπήρξε η περισσότερο ωφελημένη καταλαμβάνοντας όλο το κεντρικό τμήμα της Ιβηρικής χερσονήσου από τον βορρά έως το νότο. Στα εδάφη της παρατηρείται μεγάλη δημογραφική και οικονομική άνθιση γ) η Αραγωνία-Καταλωνία προωθούνται κατά μήκος των ακτών της Μεσογείου με την δημιουργία εμπορικών κέντρων και με κύριο στόχο την κυριαρχία στα νερά της Μεσογείου ανταγωνιζόμενη την Γένοβα και την Βενετία δ)η δύναμη του μονάρχη αυξάνει διαρκώς και με την ένωση σε γάμο του Φερδινάνδου της Αραγωνίας με την Ισαβέλα της Καστίλης στα 1469 οι 2 ηγεμονίες ενώνονται στα 1497 και στα 1512 με την προσάρτηση του Βασιλείου της Ναβάρα ολοκληρώνεται η ενοποίηση του βασιλείου της Ισπανίας.

Στις αρχές του 16ου αιώνα έχει πλέον ολοκληρωθεί η ενοποίηση του ισπανικού κράτους στα σημερινά γεωγραφικά του όρια, ωστόσο αυτή η ενοποίηση αφορά στα πρόσωπα της βασιλικής δυναστείας και όχι στους θεσμούς και στην καθημερινότητα των κατοίκων της χερσονήσου που διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους. Από τότε οι βασιλείς επιδιώκουν να ενοποιήσουν με αυταρχικό τρόπο την θρησκευτική, οικονομική, γλωσσική και θεσμική ομογενοποίηση της χερσονήσου δίχως να το καταφέρουν σε μεγάλο βαθμό. Τα βασικά χαρακτηριστικά που συνέτειναν στον πολιτικό και πολιτισμικό κατακερματισμό της Ισπανίας σε μια συνομοσπονδία αυτόνομων περιφερειών ώστε σήμερα πλέον να μην μπορούμε να μιλήσουμε για ένα έθνος με κοινή γλώσσα, πολιτισμό και ιστορία παρά για ένα απλό γεωγραφικό προσδιορισμό υπό το όνομα Ισπανία είναι α) γεωγραφικά με ορεινούς όγκους και απομωνομένες γεωγραφικές ενότητες β)εθνογραφικά που κυριαρχούν οι κάτοικοι λατινικής καταγωγής, βορειοδυτικά οι βάσκοι που είναι κέλτικης καταγωγής καθώς και εβραίοι που ήταν εγκατεστημένοι στο νότο. γ) κοινωνικά υπήρχε μεγάλη απόκλιση και αντίθεση μεταξύ γεωργών, εμπόρων, χωρικών και ευγενών, η εξαθλίωση του λαού ήταν πολύ έντονη δ) θρησκευτικά υπήρχε η συμβίωση των χριστιανών με τους εβραίους που τερματίστηκε με τον άγριο διωγμό και την δαιμονοποίηση χιλιάδων εβραίων από την χερσόνησο το 1492 ε)γλωσσικά υπάρχει μια πολυγλωσσία με την ύπαρξη 5 κύριων γλωσσικών ομάδων(καστιλιάνικα-καταλανικά-λουζιτανικά-γκαγιέγο-βασκικά αλλά και αραβικά) καθώς και τοπικών διαλέκτων που καθιστούν δυσχερή κάθε απόπειρα πολιτισμικής ενοποίησης της χερσονήσου.

Η ισπανική αυτοκρατορία γνωρίζει την περίοδο της ακμής της κατά τον 15ο -17ο αιώνα και την παρακμή της κατά τον 17ο -19ο αιώνα.Τα μετέπειτα χρόνια χαρακτηρίζονται από την βασιλεία του Γερμανού αυτοκράτορα Καρόλου Ι και την δυναστεία των Αψβούργων με το όραμα να κατακτήσει τον κόσμο και να εδραιώσει τους θεσμούς και τον πολιτισμό της Καστίλλης. Κάνει αδιάκοπους πολέμους με Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία, Κάτω Χώρες για την κυριαρχία στην θάλασσα, κατακτά την αμερικάνικη ήπειρο σφαγιάζοντας τους γηγενείς λαούς αφανίζοντας τεράστιους πολιτισμούς. Η στρατιωτική ισχύς της αυτοκρατορικής Ισπανίας και των βασιλέων της χρησιμοποιείται για την γεωγραφική και θρησκευτική ενοποίηση των υπηκόων της, ως όργανο προπαγάνδας και υπεράσπισης της ρωμαικαθολικής πίστης στις αποικίες και για τον εκχριστιανισμό τους. Η Ιερά Εξέταση εξυπηρετεί τα συμφέροντα των βασιλέων της Ισπανίας εξολοθρεύοντας χιλιάδες αλλόθρησκων. Ο σκοπός όλων των βασιλέων δεν είναι άλλος από την επιβολή των θεσμών της Καστίλης σε όλη την χερσόνησο, ο συγκεντρωτισμός όλων των αρμοδιοτήτων στην εξουσία του βασιλιά.Οι διαρκείς πόλεμοι εξασθενούν την Ισπανία και την καθηλώνουν.Ο αυταρχισμός των βασιλέων και η εξαθλίωση του λαού προκάλεσε σταδιακά αλυσιδωτές αντιδράσεις με την εξέγερση της Πορτογαλίας, της Ανδαλουσίας, της Καταλωνίας και άλλων περιοχών. Από τον 17ο αιώνα και την μεταρρύθμιση των Βουρβώνων ακολουθείται μια ειρηνική περίοδος οικονομικής ανασυγκρότησης. Συμερασματικά μπορούμε να πούμε ότι απέτυχε ο απόλυτος γραφειοκρατικός συγκεντρωτισμός της Μαδρίτης μη μπορώντας να καταστείλει αποτελεσματικά όλες τις φυγόκεντρες δυνάμεις των πολυάριθμων συμβουλίων, τοπικών βουλών και επιτροπών και να καταστήσει ομοιόμορφες δομές και τρόπους δράσης. Ο 19ος αιώνας βρίσκει την χώρα κατακτημένη από τους Γάλλους και υπό την διοίκηση του αδερφού του Ναπολέοντα, Ιωσήφ. Η εκδίωξη των Γάλλων οδηγεί στο 1ο σύνταγμα της Ισπανίας (1812) που προβλέπει την διαίρεσή της σε επαρχίες που διοικούνται από ένα ανώτατο άρχοντα.

Οι καρλικοί εμφύλιοι πόλεμοι συγκλόνισαν την Ισπανία σε όλο τον 19ο αιώνα θυμίζοντας σε όλους ότι η δυναμική των αυτονομιστικών κινημάτων εναντίον της κεντρικής εξουσίας της Μαδρίτης δεν είχε καταλαγιάσει ποτέ. Κάθε προσπάθεια για εκδημοκρατισμό και αυτονομία βρίσκει αντιμέτωπους την μοναρχία, τον κλήρο και την αριστοκρατία της Καστίλης, κανένα από τα συντάγματα του 19ου αιώνα δεν κάνει αναφορά στην αυτονομία των περιφερειών. Η αρχή του 20ου αιώνα χαρακτηρίζεται για την αναβίωση των εθνοτήτων και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους Η διαμάχη μεταξύ κεντρικού κράτους και των περιφερειών θα οδηγήσει από τις αρχές του 20ου αιώνα στην αναβίωση των εθνοτήτων των Βάσκων και των Καταλανών με αποσχιστικές τάσεις από το κράτος της Μαδρίτης και μετέπειτα στα δραματικά γεγονότα του εμφυλίου πολέμου(1936-1939).



2. Η Ισπανία τον 20ο αιώνα. Ο εμφύλιος πόλεμος 1936-1939.
Ο Ισπανικός εμφύλιος δεν προέκυψε εν μια νυκτί όπως πολλοί θέλουν να πιστεύουν, δεν ήταν παρά η κορυφή του παγόβουνου και η τραγική απόληξη μιας σειράς δραματικών αντιφάσεων ανάμεσα στο καθεστώς της Καστίλης και τις άλλες εθνότητες που ζούσαν στην χερσόνησο. Οι σημαντικότερες από αυτές, οι Βάσκοι και οι Καταλανοί θεωρούσαν ότι είχε έρθει το πλήρωμα του χρόνου να τεθούν επί τάπητος συγκεκριμένα ζητήματα και να απαιτηθούν από την κεντρική εξουσία της Μαδρίτης.

Ειδικά η Καταλωνία με πιο σημαντικούς εμπνευστές τον Πι-υ-Μαργκάλ και τον Πρατ ντε λα Ρίμπα, συγγραφείς των βιβλίων ''οι εθνότητες'' (1877) και ΄΄Το καταλανικό έθνος'' (1907) αντίστοιχα, άρχισαν να διεκδικούν την αναγνώριση της καταλανικής εθνότητας, της γλώσσας, του πολιτισμού και της ιστορίας κυρίως από την εποχή της renaixenca, της καταλανικής αναγέννησης που έδωσε πνοή και όραμα στην καταλανική εθνική συνείδηση στα τέλη του 19ου αιώνα. Στόχος των καταλανών είναι η απόκτηση εκτεταμένης αυτονομίας ενώ οι πιο ριζοσπαστικοί διεκδικούσαν την δημιουργία καταλανικού κράτους στα πλάισια μια ομοσπονδιακής Ισπανίας. Η δικτατορία του Πρίμο ντε Ριβέρα (1923-1930) αποτέλεσε τροχοπέδη των κάποιων δειλών βημάτων που είχαν γίνει προς την αυτονομία της καταλωνίας και των άλλων περιφερειών. Παρά το γεγονός ότι για πρώτη φορά δημιουργήθηκε ένα νομοθετικό πλάισιο για τοπική αυτοδιοίκηση και στα νομικά κείμενα χρησιμοποιείται η λέξη ''περιφέρεια'' οι πραγματικές προθέσεις του δεν ήταν άλλες παρά η ενδυνάμωση της κεντρικής εξουσίας. Ο έλεγχος από το Ισπανικό κράτος διασφαλιζόταν με τον διορισμό στην περιφέρεια ενός κυβερνήτη, ενώ η κεντρική εξουσία θα μπορούσε να διαλύσει την περιφέρεια με την επίκληση λόγων δημόσιας τάξης ή εθνικού συμφέροντος. Έτσι το 1925 με βασιλικό διάταγμα και με το πρόσχημα για την άμυνα της εθνικής ενότητας καταδικάζεται η αποσχιστική δράση και καταργούνται οι περιφερειακές συνελεύσεις και η καταλανική γλώσσα στις δημόσιες υπηρεσίες της καταλωνίας. Η περίοδος της 2ης αβασίλευτης δημοκρατίας (1931-1939) είναι περίοδος αναταραχών και ένοπλης αντιπαράθεσης της φασιστικής με την δημοκρατική ιδεολογία. Ουσιαστικά η περίοδος αυτή δεν είναι παρά ένα διάλειμμα στην αυταρχική και συγκεντρωτική εξουσία της Μαδρίτης που θα κορυφωθεί με το φρανκικό καθεστώς. Με τις εκλογές του 1931 αποκαταστάθηκε προσωρινά η δημοκρατική ομαλότητα με τη νίκη των δημοκρατικών δυνάμεων και οι δυνάμεις της αριστεράς την ίδια κιόλας μέρα ανακήρυξαν στην Βαρκελώνη την Καταλανική δημοκρατία στα πλαίσια μιας συνομοσπονδίας με τις άλλες δημοκρατίες της Ισπανίας. Το Σύνταγμα του 1931 προσπάθησε για πρώτη φορά να λύσει το πρόβλημα της περιφερειακής αυτονομίας αλλά δεν τέθηκε ουσιαστικά ποτέ σε ισχύ λόγω του εμφυλίου πολέμου που ακολούθησε. Το 1936 διενεργούνται γενικές εκλογές αλλά οι πολιτικές δυνάμεις είναι κατακερματισμένες σε πολυάριθμα πολιτικά κόμματα, ωστόσο οι βασικές τάσεις είναι το καθολικό και συντηρητικό Εθνικό μέτωπο απέναντι στο αριστερό Λαϊκό μέτωπο το οποίο αναδείχθηκε και ο νικητής των εκλογών.Στις 18-7-1936 ορισμένοι στρατηγοί ανάμεσά τους και ο Φράνκο στασιάζουν κατά της νόμιμης κυβέρνησης και σε όλη την χώρα ξεσπούν αντιδράσεις. Η χώρα διαιρείται σε 2 ζώνες, οι στασιαστές και πραξικοπηματίες επικρατούν σε εκείνες τις περιοχές που είχε κερδίσει η δεξιά στις τελευταίες εκλογές ενώ στα μεγάλα αστικά και βιομηχανικά κέντρα κυριαρχεί το Λαϊκό μέτωπο. Οι στρατηγοί καταλαμβάνουν την εξουσία με το πρόσχημα ότι θέλουν να επαναφέρουν την τάξη και να υπερασπισθούν την καθολική θρησκεία έφεραν το χάος στη χώρα.

Συμπερασματικά, 2 ήταν οι κύριες αιτίες του πολέμου: α) ο φόβος των κυρίαρχων κοινωνικών τάξεων ότι θα χάσουν την ηγεμονική τους θέση από τις ανερχόμενες δυνάμεις της αριστεράς και από την επερχόμενη κοινωνική επανάσταση και β) η αντιπαράθεση 2 διαφορετικών κοσμοθεωριών και αντιλήψεων αναφορικά με την οργανωτική δομή του Ισπανικού κράτους. Οι στρατηγοί συνασπιζόμενοι από τους φαλαγγίτες(άκρα δεξιά) την Εκκλησία και τα ανώτερα εισοδηματικά και μικροαστικά στρώματα επιθυμούσαν μια ενιαία και αδιαίρετη χώρα δίχως περιφερειακές αυτόνομες διοικήσεις, αλλά ένα κράτος διαρθρωμένο συγκεντρωτικά με άξονα την Μαδρίτη. Αντίθετα στο Ρεμπουπλικανικό στρατόπεδο συσπειρώνονται τα εργατικά και αγροτικά στρώματα, οι Βάσκοι και οι Καταλανοί στο σύνολό τους. Η μεγαλύτερη τραγωδία της Ισπανικής ιστορίας μόλις άρχισε.

Το βασικό σύνθημα του φρανκικού καθεστώτος και του εθνικού κράτους που οραματίστηκε, είναι μια ενιαία και αδιαίρετη Ισπανία δίχως περιφερειακές διαφοροποιήσεις. Τον Ιούνιο του 1937 καταλαμβάνεται από τον φρανκικό στρατό η χώρα των βάσκων και τον Απρίλη του 1938 η Καταλωνία..Ένα χρόνο μετά, τον Απρίλη του 1939 τελείωνει ο εμφύλιος με την οριστική νίκη του Φράνκο που κατά την διάρκεια της δικτατορίας του (1939-1975) η Ισπανία θα κυβερνηθεί συγκεντρωτικά καταργώντας κάθε περιφερειακή αυτονομία και ελευθερία. Σε όλη του τη διάρκεια το φρανκικό καθεστώς προσπάθησε απεγνωσμένα να εξαλείψει οτιδήποτε θύμιζε στους Ισπανούς ότι δεν αποτελούν μια ενιαία εθνότητα, απαγορεύτηκε η λειτουργία της εκκλησίας στα καταλανικά, αποσύρθηκαν βιβλία που αανφέρονταν στην ύπαρξη διαφόρων εθνοτήτων, απαγορεύτηκαν τοπικοί χοροί, γιορτές και η καταλανική γλώσσα. Το μόνο μέρος που μπορούσε κανείς να πάει ήταν το γήπεδο της Μπαρτσελόνα....Τόσο στην Καταλωνία όσο και στην χώρα των Βάσκων αναπτύχθηκε έντονη αντιφρανκική δραστηριότητα και η κύρια δύναμη αντιπαράθεσης στο καθεστώς εκφράζεται μέσα από τα αριστερά κόμματα και τους κομμουνιστές. Με το τέλος του 2ου παγκοσμίου πολέμου οργανώνεται η αντίσταση στη χώρα των Βάσκων και το 1959 δημιουργείται η περίφημη Ε.Τ.Α. Η μεγαλύτερη αδυναμία των περιφερειακών κομμάτων ήταν η αδυναμία να συμφωνήσουν σε μια ενωμένη φωνή κατά του Φράνκο. Οι Βάσκοι και οι Καταλανοί είχαν διαφορετικές προτεραιότητες και τα περιφερειακά κόμματα αδυνατούσαν να βρούν κοινό άξονα αναφοράς.

Με τον θάνατο του Φράνκο το 1975 και την άνοδο στην εξουσία του βασιλιά Χουάν Κάρλος, επήλθε πολιτική και πολιτειακή μεταβολή και δόθηκε μια μόνιμη συνταγματική λύση στο πρόβλημα της εδαφικής και διοικητικής δομής του Ισπανικού κράτους.
 


Η Καταλωνία

Ιστορία- Πολιτικές δομές
Η Βαρκελώνη κουβαλάει μια ιστορία 22 και πλέον αιώνων. Ιδρύθηκε από τους Καρχηδόνιους γύρω στα 200 π.Χ και πήρε το όνομά της από Αμίλκα Βάρκα πατέρα του Αννίβα. Οι Καταλανοί υπήρξαν ανέκαθεν μεγάλοι θαλασσοπόροι και η ιστορία της Βαρκελώνης σημαδεύτηκε από περιόδους ισχύος, πλούτου αλλά και παρακμής.
Περνώντας από την κατοχή των Βησιγότθων και των Αράβων, η Βαρκελώνη πέρασε στα χέρια των Φράγκων στη διάρκεια του 9ου αιώνα. Λόγω της σύντομης παραμονής των μουσουλμάνων η Καταλωνία -σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ισπανία-δεν επηρεάστηκε από τον πολιτισμό και την γλώσσα του Ισλάμ. Κατά τον 11ο και 12ο αιώνα η Βαρκελώνη γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη, όπου και είχε ήδη οργανωθεί ως αυτόνομο πριγκηπάτο υπό την διοίκηση του Οίκου των Κόμητων της Βαρκελώνης (ιδρύθηκαν από τον Καρλομάγνο και κυριάρχησαν για 500 χρόνια) και στο οποίο προσαρτήθηκαν και οι νότιες επαρχίες της σημερινής Γαλλίας. Εξελίχθηκε σε σημαντικό εμπορικό και οικονομικό κέντρο, ανέπτυξε ανεξάρτητο στόλο και αποτέλεσε μια από τις ισχυρότερες ναυτικές δυνάμεις της Μεσογείου.Τα επόμενα χρόνια η Βαρκελώνη είναι η κυρίαρχη εμπορική δύναμη της Μεσογείου, και μεταξύ 1300-1450 υπό την κατοχή της περνάνε πολλές περιοχές της Μεσογείου όπως η Σικελία, η Σαρδηνία, η Νάπολι, η Κορσική, η Μάλτα αλλά και η Αθήνα.

Με τους γάμους του Φερνάνδο της Αραγονίας με την Ισαβέλλα της Καστίλης στα 1479 ξεκινά η χρυσή εποχή του βασιλείου της Ισπανίας αλλά συνάμα σημαίνει την απαρχή της παρακμής της Βαρκελώνης. Πλέον αποτελεί μια επαρχία της Καστίλης με δικό της τοπικό κοινοβούλιο την Generalitat. Κατά τον 30ετή πόλεμο με τη Γαλλία (1618-1659) ο Φίλλιπος ο Δ΄ υποχρέωσε την Βαρκελώνη να πολεμήσει εναντίον των Γάλλων με τους οποίους δεν είχαν καμία αντιπαράθεση. Στην πόλη ορίστηκε αντιβασιλιάς και καστιλιάνικα στρατεύματα την καταλαμβάνουν. Οι κάτοικοι εξεγέρθηκαν τον Ιούνιο του 1640 δολοφονώντας τον αντιβασιλιά(από αυτό το γεγονός ταγουδιέται ακόμη το περίφημο τραγούδι του Θεριστή) και η Βαρκελώνη συμμάχησε με τους Γάλλους, ωστόσο ηττήθηκαν από τον Φίλιππο και οι καταλανικές εκτάσεις βόρεια των Πυρηναίων παραχωρήθηκαν στους Γάλλους.

Η δεύτερη σύγκρουση με την Μαδρίτη έρχεται στον πόλεμο της ισπανικής διαδοχής όταν τον θρόνο διεκδικούσαν οι 2 σπουδαιότεροι οίκοι της Ευρώπης, οι Αψβούργοι και οι Βουρβώνοι.Η Βαρκελώνη συμμαχεί με τους Αψβούργους οι οποίοι θα ηττηθούν και έτσι ο βουρβόνος Φίλιππος ο Ε΄ θα πολιορκήσει και θα καταλάβει την πόλη στις 11-9-1714 (Ημέρα του Έθνους).Ο Φίλιππος καταργεί όλα τα προνόμια της Καταλονίας, την γλώσσα,τα πανεπιστήμια τις εκκλησίες. Η Βαρκελώνη γνώρισε άλλους 2 πολέμους, με τους Γάλλους το 1793-1795 και τον πόλεμο της χερσονήσου 1808-1814.

Η περίοδος της Καταλανικής αναγέννησης έρχεται από τα μέσα του 19ου αιώνα. Η Βαρκελώνη ήταν η πρώτη ισπανική πόλη που βιομηχανοποιήθηκε συνέπεια του εμπορίου με την Αμερική. Ο πλούτος και η οικονομική ανάπτυξη είχαν σαν αποτέλεσμα την επέκταση της πόλης και την δημιουργία βιομηχανικών κέντρων.

Ως απόρροια τούτου, γεννιέται μια ισχυρή εργατική τάξη λόγω των πολυάριθμων εργατών που δούλευαν στις βιομηχανίες την ίδια στιγμή που η καταλανική αστική τάξη χρηματοδοτεί την ανέγερση πολυτελών κτιρίων εξαίσια δείγματα του μοντερνισμού με κορυφαίο εκπρόσωπό του τον Antoni Gaudi.Τα πολυάριθμα κτίρια είδους σφραγίζουν την νέα όψη της πόλης και την χαρακτηρίζουν μέχρι τις μέρες μας.

Στα τέλη του 19ου αιώνα η Βαρκελώνη αποτελούσε το ισχυρότερο οικονομικό και βιομηχανικό κέντρο της Ισπανίας αλλά και το λίκνο του πολιτισμού και των τεχνών στην χερσόνησο.Αναζωογόνησε τις ομφάλιες σχέσεις της με την γαλλική κουλτούρα με την οποία διατηρούσε αιώνιους δεσμούς.

Η εποχή της renaixenca (καταλανική αναγέννηση) γεννήθηκε μέσα από την εμπορική και βιομηχανική ακμή της πόλης που ενέπνευσε την καταλανική κουλτούρα και σκέψη.Το 1888 διοργανώνεται η διεθνής έκθεση στην Βαρκελώνη, ενώ στις 29-11-1899 ιδρύεται από τον Ελβετό Χανς Γκάμπερ ο σπουδαιότερος αθλητικός συλλογος του κόσμου, η μυθική και θρυλική Μπάρτσα. Η αναγέννηση συνέβαλε στην ανόρθωση του πνεύματος υπερηφάνιας του καταλανικού λαού, ο ''καταλανισμός'' ήταν το κίνημα που αναπτύχθηκε και έδινε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην καταλανική κουλτούρα και γλώσσα που γνώρισαν μεγάλη απήχηση.

Η ισχυροποίηση της εργατικής τάξης είχαν καταστήσει τη Βαρκελώνη ένα φιλελεύθερο και κοσμοπολίτικο αστικό κέντρο που στέγαζε ανθρώπους του μόχθου, αναρχικούς, καλλιτέχνες, αστούς.

Οι γκρίζες μέρες του 1ου πακοσμίου πολέμου σημαίνουν την αντίστροφη μέτρηση της πόλης και την απαρχή των δεινών που θα την έβρισκαν τις επόμενες δεκαετίες. Η δικτατορία του Πρίμο ντε Ριβέρα το 1923 σημαίνει την αρχή του τέλους για το καταλανικό πνεύμα, το 1931 ο Φρανσέσκ Μασία ανακηρύσσει την ανεξαρτησία της Καταλωνίας που διήρκεσε 3 ημέρες,την ίδια χρονιά επαναενεργοποιείται η Generalitat, αλλά η Μαδρίτη απαιτεί ενιαίο ισπανικό κράτος. Στις εκλογές του 1936 κερδίζει το Λαϊκό Μέτωπο και η Βαρκελώνη προσωρινά πιστεύει ότι ο δρόμος προς την αυτοδιακυβέρνηση και αυτονομία είναι ανοιχτός. Αλλά φευ! ο φασίστας Φράνκο και οι στρατηγοί του τον Ιούλιο του 1936 δίνουν τέλος στα όνειρα της Καταλωνίας.

Η πόλη της Βαρκελώνης και οι ακτές βομβαρδίστηκαν από γερμανικά αεροσκάφη και δέχτηκαν τα πυρά ιταλικών πολεμικών πλοίων. Όταν έπεσε η Βαρκελώνη 3 χρόνια αργότερα, χιλιάδες άνθρωποι αυτοεξορίζονται και διαφεύγουν προς Γαλλία ενώ άλλοι τόσοι εκτελούνται από τους φασίστες. Μεγάλοι σε όγκο πληθυσμοί μετακινούνται από τη νότια Ισπανία και προωθούνται από τα φασιστοειδή στην Καταλωνία ώστε να αλλοιωθεί κάθε καταλανικό στοιχείο και να διαβρωθεί με το πέρασμα του χρόνου. Η Βαρκελώνη τότε όπως και σήμερα άλλωστε ήταν το σπουδαιότερο οικονομικό και πολιτισμικό κέντρο στην Ισπανία και την Μεσόγειο και η Μαδρίτη και οι φασίστες όχι μόνο βρισκόταν στην σκιά της αλλά ήθελε να οικειοποιηθεί και την ευημερία της.

Ο θάνατος του Φράνκο το 1975 είναι η πιο χαρμόσυνη είδηση που ακούν οι Καταλανοί εδώ και 50 χρόνια.

Ο Βουρβόνος βασιλιάς Χουάν Κάρλος ανεβαίνει στον βασιλικό θρόνο ο οποίος αναγνωρίζει την Generalitat και με το σύνταγμα του 1978 αποκτά η Καταλωνία την αυτονομία της. Η κορυφαία στιγμή της Βαρκελώνης από το τέλος της δικτατορίας θα έρθει το 1992, μια πραγματικά φανταστική χρονιά για την Βαρκελώνη αφού τον Μάϊο η Μπάρτσα κατακτά το μοναδικό της κύπελλο πρωταθλητριών και το καλοκαίρι γίνεται πραγματικότητα το όνειρο του μεγάλου Καταλανού προέδρου της Δ.Ο.Ε, Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ να διεξαχθούν οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην πόλη του, οι οποίοι παραμένουν με διαφορά έως σήμερα οι πιο πετυχημένοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες από την αναβίωσή τους.

Πολιτικές δομές και η διακυβέρνηση στην Καταλωνία

Το Σύνταγμα του 1978 ορίζει ως πολίτευμα την κοινοβουλευτική μοναρχία με τον βασιλιά να ορίζεται ο αρχηγός του Κράτους. Ανακήρυξε ως βασιλιά τον Χουάν Κάρλο Ι από την δυναστεία των Βουρβώνων ο οποίος ανέλαβε το δύσκολο έργο εγκαθίδρυσης μιας μεταφρανκικής δημοκρατίας και ενοποίησης μιας χώρας διαιρεμένης σε πολλές περιφέρειες με ξεχωριστούς πολιτισμούς και γλώσσες.

Η Καταλωνία βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο της Ιβηρικής χερσονήσου και είναι σήμερα μια αυτόνομη περιοχή της Ισπανίας, και υποδιαιρείται σε 4 διοικητικές περιφέρειες: α)Βαρκελώνη β) Τζιρόνα γ)Γέιδα και δ)Ταραγόνα με πρωτεύουσα τη Βαρκελώνη. Η πόλη της Βαρκελώνης βρίσκεται ανάμεσα στους ποταμούς Λιομπρεγκάτ και Μπεζός και μπροστά από τους λόφους Κολσερόλα που φθάνουν σε υψόμετρο τα 500 μέτρα και στην κορυφή τους εκτείνεται το πάρκο Τιμπιντάμπο.Στην πόλη κατοικούν περί τα 2.5 εκατομμύρια κατοίκων και μαζί με τα περίχωρά της γύρω στα 4 εκατομμύρια. Στο άρθρο 3 του Ισπανικού Συντάγματος του 1978 αναφέρει ότι η καστιλλιάνικη είναι η επίσημη γλώσσα του κράτους εξίσου με τις άλλες γλώσσες της Ισπανίας που μιλιούνται στις αυτόνομες κοινότητες της χώρας. Στην Καταλωνία όπως είπαμε μιλιούνται τα καταλανικά ή διάλεκτοι προερχόμενοι από την Καταλανική γλώσσα σε 3 αυτόνομες κοινότητες στις λεγόμενες los paisos Catalans(Καταλανικές χώρες).Ο πληθυσμός στην Καταλωνία αριθμεί περίπου 8 εκατομμύρια, η γλώσσα που μιλιέται είναι τα καταλανικά τα οποία μιλούνται επίσης και στην περιοχή του Λεβάντε (Βαλένθια) και στις Βαλεαρίδες Νήσους (Μαγιόρκα-Μινόρκα-Ίμπιθα). Τα καταλανικά για πολλά χρόνια θεωρούνταν διάλεκτος που προέρχονταν από τις νότιες επαρχίες της Γαλλίας επειδή μοιάζει με την προβηγκιανή διάλεκτο και μόνο το 1925 αναγνωρίστηκαν ως μια ανεξάρτητη νεο-λατινική γλώσσα. Όλες οι δημόσιες πινακίδες και τα επίσημα έγγραφα της Καταλωνίας είναι γραμμένα στα Καταλανικά και στα Καστιλλιάνικα,αλλά και οι διαλέξεις στα πανεπιστήμια της πόλης γίνονται στα Καταλανικά.

Σύμφωνα με το άρθρο 148 του Ισπανικού Συντάγματος του 1978 οι αυτόνομες κοινότητες(17 συνολικά) μπορούν να αναλαμβάνουν δραστηριότητες που αφορούν την οργάνωση θεσμών για αυτοκυβέρνηση.

Η Καταλωνία διατηρεί δικό της αυτόνομο κοινοβούλιο, διοικείται από τη Generalitat που στεγάζεται στο Palau de Generalitat, στην καρδιά της πόλης, στην θέση της αρχαίας ρωμαϊκής αγοράς. Έχει συγκροτηθεί αυτόνομο αστυνομικό σώμα που αντικαθιστά την ισπανική αστυνομία, και η Καταλωνία αυτοδιοικείται σε θέματα παιδείας, πολιτισμού, υγείας, τουρισμού, εμπορίου, βιομηχανίας, γεωργίας.

Η Καταλωνία είναι μια εύπορη περιοχή και θεωρείται μαζί με την χώρα των βάσκων ως οι πιο πλούσιες της Ισπανίας με τους κατοίκους της να απολαμβάνουν υψηλότερο βιοτικό και μορφωτικό επίπεδο από αυτό των κατοίκων της κεντρικής και νότιας Ισπανίας. Αυτός άλλωστε είναι και ένας επιπρόσθετος λόγος που επιθυμούν αυτονομία και απαγκίστρωση από το γραφειοκρατικό και συγκεντρωτικό πρόσωπο της Μαδρίτης θεωρώντας ότι τα δικαιώματα που απολαμβάνουν από την κεντρική εξουσία είναι πολύ λιγότερα από εκείνα που εκχωρούν σε αυτή αλλά και δυσανάλογα προς τις υποχρεώσεις που έχουν έναντι της Ισπανικής κυβέρνησης.

Στο άρθρο 137 αναφέρεται ότι το Κράτος οργανώνεται εδαφικά σε δήμους, επαρχίες και σε αυτόνομες κοινότητες που θα απολαμβάνουν αυτονομία στην διαχείριση των συμφερόντων τους. Στο άρθρο 143 αναφέρεται ότι οι επαρχίες με κοινά ιστορικά, πολιτιστικά και οικονομικά χαρακτηριστικά θα μπορούν να αυτοκυβερνηθούν και να συσταθούν σε αυτόνομες κοινότητες.Τέλος στο άρθρο 149 γίνεται λόγος ότι το Κράτος είναι αποκλειστικά υπεύθυνο για την ιθαγένεια, τις διεθνείς σχέσεις, την άμυνα και τις Ένοπλες δυνάμεις, την αστική,εργατική,δικονομική και ποινική νομοθεσία και το νόμισμα. Για τους ισπανούς νομοθετικούς συντάκτες του συντάγματος του 1978, η απόσχιση των περιφερειών από το κράτος ισοδυναμούσε με διάλυση του ισπανικού έθνους και αυτός ήταν ο λόγος που τους οδήγησε στην δημιουργία ενός ομοσπονδιακού κράτους αρνούμενοι ωστόσο την ίδια στιγμή τον χαρακτηρισμό του ως ομοσπονδιακού!!

Η περιφερειακή αυτονομία όπως κατοχυρώνεται το Ισπανικό Σύνταγμα και η σχέση της με το κεντρικό κράτος καθιερώνουν ένα μετριοπαθές ομοσπονδιακό σύστημα παραχωρημένης από το κράτος αυτονομίας.

Καταστατικός χάρτης αυτονομίας της Καταλωνίας.

Ο θεσμός της Generalitat είναι ο βασικός πολιτικός θεσμός πάνω στον οποίο βασίζεται σήμερα το σύστημα αυτοδιακυβέρνησης της Καταλωνίας.Γεννήθηκε στα μέσα του 13ου αιώνα και αποτελεί απόγονο αλλά και θεσμική μετεξέλιξη του Corts Reials Catalanes, μια συνέλευση αντιπροσώπων όλων των κοινωνικών τάξεων που αρχικά ανέλαβε τον αναδασμό της γης και την κατανομή των προσαρτώμενων εδαφών. Αποτέλεσε το πρώτο κοινοβούλιο της Καταλωνίας δημιουργώντας έτσι από πολύ νωρίς την πολιτική παράδοση αυτοδιακυβέρνησης στην περιοχή. Ο θεσμός της Generalitat όπως είδαμε πέρασε από πολλές διακυμάνσεις στο πλαίσιο της αντιδικίας Καταλωνίας -Καστίλης.

Με βάση τον οργανικό νόμο 4/1979 της 18ης Δεκεμβρίου του 1979 ο λαός της Καταλωνίας ξαναβρίσκει τους δικούς του θεσμούς αυτοδιακυβέρνησης. Η Καταλωνία ασκώντας το δικαίωμα στην αυτονομία που το Σύνταγμα αναγνωρίζει και εξασφαλίζει στις εθνότητες και στις επαρχίες που απαρτίζουν την Ισπανία, διαδηλώνει την θέλησή της να οργανωθεί σε Αυτόνομη κοινότητα. Ο Καταλανικός λαός διακηρύσσει ως υπέρτατες αξίες της συλλογικής του ζωής την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, την ισότητα και διακηρύσσει τη θέλησή του να ακολουθήσει την οδό της προόδου που θα εξασφαλίσει μια αξιοπρεπή ποιότητα ζωής για όσους ζουν και εργάζονται στην Καταλωνία. Η συλλογική ελευθερία της Καταλωνίας βρίσκει στους θεσμούς της Generalitat το θεσμό με ένα ιστορικό παρελθόν επιβεβαίωσης και σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων και δημόσιων ελευθεριών του ατόμου και των λαών. Με βάση τις παραπάνω αρχές:


•Η Καταλωνία ως εθνότητα για να πετύχει την αυτοδιακυβέρνησή της οργανώνεται σε αυτόνομη κοινότητα σύμφωνα με το καταστατικό που είναι ο βασικός της θεσμικός κανόνας.

•Η Generalitat είναι ο θεσμός πάνω στον οποίο οργανώνεται πολιτικά η αυτοδιακυβέρνηση της Καταλωνίας.

•Οι εξουσίες της Generalitat απορρέουν από το Σύνταγμα, αυτό το καταστατικό και το λαό της Καταλωνίας.

•Η γλώσσα της Καταλωνίας είναι τα Καταλανικά και το έδαφος της Καταλωνίας περιλαμβάνεις τους δήμους της Barcelona, Gerona, Lerida, Tarragona.

•Η σημαία της Καταλωνίας είναι η παραδοσιακή με τέσσερις κόκκινες γραμμές σε κίτρινο φόντο

•Οι πολίτες της Καταλωνίες είναι δικαιούχοι των θεμελιωδών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που θεσπίζονται από το Σύνταγμα.

•Η Generalitat της Καταλωνίας έχει αποκλειστική αρμοδιότητα σε θέματα οργάνωσης των θεσμών αυτοδιοίκησης,μεταβολής του καταλανικού αστικού δικαίου,στον πολιτιστικό τομέα,στην υγιεινή, στα δημόσια έργα, τον τουρισμό,οικονομία,στα ιδρύματα και στις επαγγελματικές ενώσεις, στον αθλητισμό στην κοινωνική ασφάλιση, στην νεολαία, στην προστασία του περιβάλλοντος, στα σωφρονιστικά, στην πνευματική και βιομηχανική ιδιοκτησία, στις διεθνείς εκθέσεις, στην γεωργία και κτηνοτροφία, αλιεία, στο εμπόριο κ.λ.π

•Η Generalitat μπορεί να ιδρύσει αυτόνομη αστυνομία με σκοπό την προστασία των ατόμων και των αγαθών και την διαφύλαξη της δημόσιας τάξης.

•Η Generalitat έχει πλήρη αρμοδιότητα στη διαμόρφωση και τη διοίκηση της εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα και τις βαθμίδες.

•Το ανώτερο δικαστήριο της Καταλωνίας είναι το ανώτερο δικαιοδοτικό όργανο της δικαστικής οργάνωσης στο έδαφός της.

•Η Generalitat απαρτίζεται από τη Βουλή, τον Πρόεδρο της Generalitat και το Εκτελεστικό Συμβούλιο ή Κυβέρνηση

•Η Βουλή εκλέγεται για 4 χρόνια, αντιπροσωπεύει τον λαό της Καταλωνίας, ασκεί την νομοθετική εξουσία, εγκρίνει προϋπολιγισμούς, ελέγχει την πολιτική και κυβερνητική δράση, είναι απαραβίαστη.


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

•Το παραπάνω άρθρο στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στην διδακτορική διατριβή του Βασίλη Πετριτσόπουλου που κατέθεσε στο γενικό τμήμα του Δικαίου του ΠαντείουΠανεπιστημίου με θέμα ''Η αυτονομία των περιφερειών στο Ισαπανικό Κράτος'', Αθήνα-1998.

•Το Νέο Σύνταγμα της Ισπανίας, του Βασίλη Πετριτσόπουλου και της Νίνας Σακκά-Νικολοπούλου,ανάτυπο από το περιοδικό ''Το Σύνταγμα'', τόμος ΣΤ, 1980, εκδ.Σάκκουλα,Αθήνα -Κομοτηνή.

•Α time of silence, civil war and the culture of repression in Franco's Spain, 1936-1945, Michael Richards, Cambridge University Press, 1998.Barchelona FC



Barcelona


Πλήρες όνομα Futbol Club Barcelona

Έτος ίδρυσης 1899

Έδρα Καμπ Νόου

Βαρκελώνη, Ισπανία

Χωρητικότητα 98.787 θέσεις

Πρόεδρος Σάντρο Ροσέλ Η Μπαρσελόνα (καταλανικά: Futbol Club Barcelona) είναι καταλανικός αθλητικός σύλλογος με έδρα την Βαρκελώνη, στην Ισπανία. Ιδρύθηκε στις 29 Νοεμβρίου 1899 και είναι γνωστή κυρίως για τις επιτυχίες του ποδοσφαιρικού τμήματος, ενώ ανάλογες διακρίσεις έχει τόσο στην καλαθοσφαίριση όσο και σε άλλα δημοφιλή συλλογικά αθλήματα. Στα καταλανικά το όνομα του συλλόγου προφέρεται Μπαρσαλόνα, ενώ στα καστιλιάνικα ισπανικά Μπαρθελόνα. Ευρέως διαδεδομένο είναι το Μπαρσελόνα (περιοχές της νότιας Ισπανίας, ισπανόφωνοι Λατινικής Αμερικής, αλλά και αγγλόφωνος κόσμος). Επίσης χρησιμοποιούνται το χαϊδευτικό του συλλόγου Barça (Μπάρσα), αλλά και το ψευδώνυμο Blaugrana (Μπλαουγκράνα) που παραπέμπει στα χρώματα της ομάδας.

Σύνθημα του συλλόγου είναι το "Més que un club" (Περισσότερο από ένας σύλλογος), αφού η Μπαρσελόνα αποτελεί φορέα ανάδειξης της ταυτότητας των Καταλανών και αντίστασής τους στην κεντρική εξουσία, με την οποία συνδέεται ιστορικά από πολλούς η άλλη μεγάλη ομάδα της Ισπανίας και αιώνια αντίπαλός της, Ρεάλ Μαδρίτης. Οι δύο τους συγκροτούν ένα από τα μεγαλύτερα ντέρμπι παγκοσμίως, γνωστό ως El Clásico (Ελ Κλάσικο). Η Μπαρσελόνα χαρακτηρίζεται "Més (Más) que un club" και σε τμήματα της Ισπανίας εκτός Καταλωνίας, μια αντίληψη που υιοθετήθηκε στα χρόνια της φρανκικής δικτατορίας από τη λαϊκή βάση καθώς και τους διανοούμενους της αριστεράς, που τη θεωρούσαν σύμβολο υπεράσπισης των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών.

Στο ποδόσφαιρο η Μπαρσελόνα θεωρείται μία από τις πιο επιτυχημένες ομάδες της Ευρώπης καθώς έχει κατακτήσει 1 Παγκόσμιο κύπελλο συλλόγων, 3 Κύπελλα Πρωταθλητριών, 4 Κύπελλα Κυπελλούχων, 3 Κύπελλα Εκθέσεων (πρόδρομος του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ) και 3 Ευρωπαϊκά Σούπερ Καπ, ενώ στις δύο μεγαλύτερες εγχώριες διοργανώσεις έχει κατακτήσει 20 Πρωταθλήματα και 25 Κύπελλα Ισπανίας. Έδρα της αποτελεί το Καμπ Νόου, το μεγαλύτερο γήπεδο της Ευρώπης, χωρητικότητας 98.772 θεατών.

Στο μπάσκετ θεωρείται επίσης ένας από τους κορυφαίους συλλόγους έχοντας στην τροπαιοθήκη της δύο Ευρωλίγκες, 2 Κύπελλα Κυπελλούχων, 2 Κύπελλα Κόρατς, ένα Διηπειρωτικό Κύπελλο, 15 Πρωταθλήματα και 20 Κύπελλα Ισπανίας, ενώ έδρα της ομάδας είναι το Παλάου Μπλαουγκράνα, χωρητικότητας 8.250 θέσεων. 

Συντάκτης: Νίκος Ελευθερίου 

    

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοφιλείς Aναρτήσεις:

Related Posts with Thumbnails

Αρχειοθήκη ιστολογίου